ختنه در مصر باستان مرسوم بوده‌است. بعدها به دستور موسی همه مردان بنی اسراییل ختنه شدند. ختنه در ادیان یهودیت و اسلام واجب شد و از اصول تعیین‌کننده در اهل دین یا قوم بودن گردید.
در ایران به صورت سنتی پسرها را در خردسالی ختنه می‌کنند و این کار توسط پزشک و ترجیحاً متخصص کودکان انجام میشود. اخیراً در شهرهای مختلف ایران مراکزی که به صورت تخصصی در زمینه ختنه فعالیت می‌کنند (کلینیک ختنه) ایجاد شده‌اند. ختنه سوران جشنی است که در برخی جاهای ایران برای کودک ختنه شده می‌گیرند.
گسترش جهانی ختنه
در حال حاضر حدود یک سوم مردان دنیا بنا به دلایل بهداشتی و فرامین مذهبی ختنه می‌کنند.در آمریکا ختنه نوزادان به صورت امری سنتی درآمده‌است.ختنه شایعترین عمل جراحی است که روی نوزادان پسر انجام میشود. در آمریکا سالانه ۱/۵ میلیون ختنه با هزینه‌ای بیش بر ۱۵۰ میلیون دلار انجام میشود. انجام دادن ختنه در آمریکای جنوبی و مرکزی، آسیا و بیشتر اروپا گسترهٔ پایینی دارد. در کانادا ۴۸ درصد مردان ختنه کرده‌اند. گروه‌های مذهبی همچون یهودیان و مسلمانان انجام ختنه را توصیه می‌کنند. در آمریکا آمار درستی در دست نیست؛ ولی در بسیاری از جاها بالای ۴۵ درصد مردان ختنه شده‌اند که این اندازه در میان سفید پوستان بالاتر بوده و در میان گروه‌هایی همچون سیاهان و اسپانیایی تباران پایینتر است.
|
مقایسهٔ رواج ختنه در آمریکا با اروپا |
آمار ختنه در اروپا با آمریکا تفاوت چشمگیری دارد. سه چهارم از کودکان متولد در آمریکا ختنه می‌شوند، اما در انگلستان، این آمار کمتر از ۹ درصد است. نیمی از کودکان متولد در آمریکا در همان بیمارستان ختنه می‌شوند. این آمار رو به کاهش است و هر سال ۱٪ کاهش می‌یابد. یک افت مهم در آمار، پس از انتشار بیانیهٔ رسمی آکادمی طب کودک آمریکا در سال ۱۹۹۹ بود که در آن رسماً اعلام شده بود شواهد پزشکی ختنه آنقدر محکم نیست که به آن توصیه یا منع شود. اما در گزارش جدیدتر آنها، نظر آکادمی طب کودکان عوض شد و بعد از آن این بیانیه دو بار بروز شده و تغییر کرده‌است.
رواج ختنه در آمریکا حدودا از ابتدای قرن ۲۰ شروع شد و در دههٔ پنجاه میلادی به اوج خود یعنی به ۹۰ درصد رسید. از ترغیب کنندگان می‌توان به آبراهام ولبارست، جان هاروی کلوگ (که موافق خودداری جنسی بطورکلی و مخالف استمناء بود) و هیرام یلن، ادگار شوئن و بنجامین اسپاک اشاره کرد. استدلال بنجامین اسپاک در کتابش ابتدا این بود که تفاوت کودکان با سایر کودکان در یک محله ممکن است منجر به دشواری اجتماعی برای آنها شود. اما نظر وی بعدها در دههٔ هشتاد برگشت. ال ای هولت (Holt) نویسندهٔ کتاب‌های مرجع دانشگاهی در دهه ۳۰ موافق ختنهٔ مردان و زنان بود. در آمریکا، ختنه زنان تا زمان ۱۹۹۶ غیرقانونی نبود.توماس ویزول هم در این مورد مقالاتی منتشر کرد که به آنها انتقاد جدی وارد شده. برخی می‌گویند زمینهٔ مذهبی اکثر موافقان ختنه ممکن است منجر به بایاس آنها در تحقیقاتشان شده باشد (به توجه به اینکه اکثر موافقیان نام برده شده در آمریکا یهودی هستند).
از مخالفان ختنه می‌توان به هربرت اسنو (پزشک انگلیسی) در دههٔ آخر قرن نوزده اشاره کرد. داگلاس گایردنر Douglas_Gairdner نویسندهٔ مقاله‌ای در سال ۱۹۴۹ در این مورد نوشت که این مقاله باعث کاهش رواج ختنه در انگلستان شد.ختنه امروزه در استرالیا و کانادا توصیه نمی‌شود. در این کشورها ختنه توسط بیمه پشتیبانی نمی‌شود اما در آمریکا ختنه توسط بیمه پوشش داده میشود. در استرالیا ۵۸ درصد مردان ختنه شده‌اند اما در سنین زیر سی حدود ۳۰ درصد است و روند آن رو به کاهش است. در اروپا بطور کلی ختنه بیشتر محدود به افراد یهودی و مسلمان است .در سال ۲۰۰۲ سازمان بهداشت جهانی استراتژی ختنه به عنوان یک استراتژی برای پیشگیری از ایدز در آفریقا را رد کرد و به جای آن روش‌های دیگر که بیشتر در مورد پیشگیری ایدز قابل اتکا هستند را توصیه کرد.
|
یهودیت |
ختنه شدن در یهودیت بسیار مهم است. در هنگامی که خداوند در تورات با ابراهیم در کتاب پیدایش فصل ۱۷ عهد می‌بندد به او می‌گوید که او و تمامی مردان در خانه او باید ختنه شوند. این ختنه شدن نشاندهنده عهد خداوند با ابراهیم و پیمان بین او و خداست. اهمیت ختنه در تورات به حدی است که خداوند به ابراهیم دستور می‌دهد افراد ختنه نشده را از بین خود طرد کند. غیریهودیان باید قبل از اینکه در عید پسح شرکت کنند ختنه شوند. ختنه نشدگان در تورات به عنوان افرادی که از نظر شرعی پاکیزه نیستند شناخته می‌شوند. ختنه شدن در چند جای تورات به صورت معنوی نیز به کار رفته‌است و در مورد ختنه شدن قلب و گوش صحبت شده‌است.
این عهد من است که تو نگهداری خواهی کرد بین من و بین نسل تو بعد از تو، هر مردی در بین شما باید ختنه شود؛ و این ختنه نشدن در پوست آلت تناسلی خواهد بود و این نشاندهنده عهد بین من و تو است؛ و در روز هشتم تولد او ختنه خواهد شد، هر مردی در نسل تو، آنکه در خانه تو متولد شده‌است، یا به وسیله پول از یک غریبه خریداری شده‌است و از نسل تو نیست. کسی که در خانه تو متولد شده‌است یا با پول خریداری شده‌است باید ختنه شود؛ و عهد من در پوست تو عهدی دائمی خواهد بود؛ و مرد ختنه نشده که در پوست آلتش ختنه نیست آن روح باید از مردمش قطع شود زیرا او عهد مرا شکسته‌است. - عهد عتیق، پیدایش ۱۷: ۱۰–۱۴
در روز هشتم پوست آلت تناسلی باید ختنه شود. - عهد عتیق، کتاب لاویان ۱۲ :۳
از این رو تمامی فرزندان مذکر یهودی بر اساس دستور خداوند در روز هشتم ختنه می‌شوند. این عمل توسط فردی به نام موهل انجام میشود و مراسم آن بریت میلاه نام دارد. بر اساس شرع یهودی غیریهودیان نیاز به ختنه شدن ندارند و تنها لازم است از قوانین هفت‌گانه نوح پیروی کنند.
|
مسیحیت |
نوشتار(های) وابسته: ختنه شدن در مسیحیت اولیه
امروزه بیشتر مسیحیان نسبت به ختنه شدن بی‌تفاوت هستند و نه آن را توصیه کرده و نه ممنوع می‌کنند. در ابتدای مسیحیت بحث زیادی در مورد ختنه شدن وجود داشت. این بحث به این دلیل بودن که عیسی و حواریون او همه یهودی زاده بوده و ختنه شده بودند؛ ولیکن بعد از عیسی به تدریج دین او در بین غیر یهودیان (جنتیلها) گسترش یافت و سؤال این بود که آیا این غیریهودیان احتیاج به تبعیت از قوانین یهودی دارند تا مسیحی شوند یا خیر. در شورای اورشلیم در سال ۵۰ میلادی تصمیم گرفته شد که غیریهودیان نیازمند ختنه شدن و تبعیت از قوانین یهودی نیستند. شرح این ماجرا در کتاب اعمال رسولان آمده‌است. پولس که حواری جنتیلها نامیده میشود نقش مهمی در این تصمیم داشت. بعضی اعتقاد دارند تصمیم شورای اورشلیم بر اساس قوانین هفت‌گانه نوح بوده‌است.
|
در اسلام |
در قرآن به ختنه تصریح مستقیم نشده اما به صورت غیرمستقیم به عنوان پیروی از سنت ابراهیم ذکر شده است و بعدا در احادیث به آن تصریح شده است. . در اسلام معمولاً ختنه شدن در سنین بالاتری نسبت به یهودیت که در آن ختنه شدن در روز هشتم انجام میشود صورت می‌گیرد. در ایران معمولاً ختنه در هفته های نخست پس از تولد صورت می‌گیرد و تا زمان بلوغ تمامی مردان مسلمان باید ختنه شوند.
|
مقایسه ختنه در یهودیت و اسلام |
مبنای این مقایسه اعتقادات یهودیان دربارهٔ ختنه ذکور و معتقدات مسلمانان در این باره‌است.
- براساس دین یهود ختنه نوزادان پسر یک فرمان الهی است که در کتاب مقدس (کتاب پیدایش فصل ۱۷) تصریح شده‌است. براساس این بخش از کتاب مقدس خداوند به ابراهیم امر کرد خود و فرزندان ذکور او در همه اعصار ختنه شوند… ختنه برای همه پسرانی که در خانه یهودی متولد می‌شوند، فرزندان پسر بردگان آنها و همچنین هر پسری که توسط آنها خریداری شود الزامی است. خداوند بنا به روایت یهودیان در کتاب مقدس می‌فرماید: هرکس که ختنه نشود عهد مرا شکسته‌است و از مردم خود جدا شده‌است (منظور، احتمالاً، ضرورت طرد وی از جامعه یهودی است). در مقایسه قران کتاب مقدس مسلمانان هیچ اشاره‌ای به ختنه یا وجوب آن ننموده‌است. ختنه پسران سنت پیامبر اسلام محسوب میشود و احادیثی در تأیید آن وجود دارد. براین اساس برخی علمای مسلمان آن را واجب و برخی دیگر آن را در حد یک توصیه می‌دانند.
- همه نوزادان پسر، براساس آئین یهود، در روز هشتم تولد باید ختنه شوند. در اسلام زمان خاصی برای ختنه ذکر نشده‌است. اما ظاهراً ترجیح با ختنه در سنین کودکی است.
- براساس آئین یهودیت هر مردی که به دین یهود درآید باید ختنه شود. در اسلام چنین شرطی برای تازه مسلمانان وجود ندارد.
- یهودیان ارتدکس معتقدند اگر مذکر یهودی از دنیا برود و ختنه نشده باشد. ابتدا باید جنازه وی ختنه شده و سپس به خاک سپرده شود.
- روحانیون یهودی انواع جدید ختنه را که با کمک داروی بیهوشی و بدست پزشک متخصص انجام میشود جایز نمی‌دانند و معتقدند ختنه باید به روش سنتی و بدست موهلها که در جوامع یهودی اینکار بدانان سپرده شده انجام شود. دولت سوئد در سال ۲۰۰۱ ختنه را تنها هنگامیکه تحت نظارت یک پزشک و با استفاده از داروی بیهوشی انجام شود مجاز دانست. کنگره جهانی یهود به این تصمیم دولت سوئد اعتراض کرد و آن را اولین محدودیت حقوقی برای انجام فرائض مذهبی یهودیان در اروپا از زمان نازیها دانست.
ابزارهای قدیمی ختنه
