۲۰۰ میلیون زن در جهان زندگی می‌کنند که تحت یکی از انواع ختنه قرار گرفته‌اند

ختنه زنان به معنی بریدن یا مسدود کردن قسمتی از آلت تناسلی زنانه است که به صورت سنتی در بعضی از گروه‌های قومیتی در آفریقا و غرب آسیا وجود دارد.

 ششم فوریه بنام " روز جهانی مبارزه با ختنه زنان" نامگذاری شده است.این اتفاق اگر در کشور ما نهی می شود اما در برخی مناطق مخصوصا مناطق مرزی ایران به صورت محدود اتفاق می افتد. ختنه زنان به معنی بریدن یا مسدود کردن قسمتی از آلت تناسلی زنانه است که به صورت سنتی در بعضی از گروه‌های قومیتی در آفریقا و غرب آسیا وجود دارد. بر خلاف ختنه پسران که در بسیاری از ادیان و سنت‌ها شایع است و از نظر پزشکی و بهداشتی نیز نظرات مثبتی در حمایت از آن وجود دارد اما ختنه زنان هیچ پیامد مثبتی برای آن‌ها ندارد. تا امروز فعالیت‌های اجتماعی زیادی برای جلوگیری از این عمل در جهان صورت گرفته و در بسیاری از کشورها ممنوع شده است اما هنوز قوانین نتوانسته اند این سنت را مغلوب کنند.

انواع ختنه زنان

براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت ختنه کردن زنان به چهار شیوه صورت می‌گیرد:

نوع اولبرداشتن کلی یا جزئی کلیتوریس

نوع دومبرداشتن کلی یا جزئی کلیتوریس و لب‌های کوچک فرج همراه یا بدون بریدن لب‌های بزرگ فرج

نوع سومهرگونه تنگ کردن مجرای مهبل با ایجاد یک مهر و موم پوششی با قطع کردن لب‌های کوچک فرج و یا بزرگ فرج همراه یا بدون بریدن کلیتوریس

نوع چهارمهرگونه عمل آسیب‌زای دیگری مانند سوراخ کردن، سوزن زدن و شکافتن

ختنه زنان در سنت بعضی از گروه‌های قومی آفریقا و غرب آسیا وجود دارد. هیچ‌کدام از ادیان الهی مانند اسلام و یهودیت و مسیحیت دستور به ختنه دخترنداده اند. در عوض سنت‌های قومی نقش بیشتری در حفظ این رسم داشته اند. خاستگاه این رسم را دره نیل و مصر باستان می‌دانند و امروزه نیز دختران ختنه‌شده در حدود 28 کشور جهان وجود دارد که شیوع آن بین زنان مصری، اتیوپیایی‌، کنیایی‌، سومالیایی بیشتر است. در ایران نیز ختنه زنان در مناطق جنوبی کشور به ویژه استان بوشهر، هرمزگان، خوزستان و سیستان و بلوچستان و همچنین مناطق کردنشین آذربایجان و کرمانشاه وجود دارد و متاسفانه قانون مشخصی برای ممنوعیت آن وضع نشده است.

رسوم ختنه زنان

معمولا در این جوامع رسومات مختلفی وجود دارد. اما اکثر اقوامی که زنان را ختنه می‌کنند آن‌ها را در آغاز نوجوانی و هنگام بلوغ یا قبل از ازدواج ختنه می‌کنند. در جنوب ایران رسم است که دختر را پیش از چهل روزگی ختنه کنند اما در بیشتر جوامع ختنه شدن دختر به معنای بالغ شدن او است.

دلایل ختنه زنان

در این جوامع معمولا ختنه زنان با هدف افزایش پاکدامنی پیش از ازدواج و وفاداری زن و کم شدن احتمال خیانت به شوهر پس از ازدواج صورت می‌گیرد. به این دلیل که با برداشتن کلیتوریس لذت رابطه جنسی برای زنان به شدت محدود شده و زنان کمتر احتمال دارد که از رابطه جنسی لذت کامل ببرند. هرچند تحقیقات نشان داده که این زنان به خاطر محدود شدن لذت جسمی از رابطه جنسی به خیالپردازی و یا رابطه با مردان دیگر پناه برده و این رسم تاثیر معکوس داشته است.

عوارض و پیامدهای بهداشتی ختنه زنان

ختنه برای زنان نه تنها فایده ای ندارد بلکه برای آن  ها پیامد ها و خطرات جسمانی نیز به وجود می آورد:

درد، خون‌ریزی شدید و شوک هنگام بریدن کلیتوریس که معمولا بدون بی‌حسی انجام می‌شود.

عفونت زخم و عفونت‌های ادراری بعدی به دلیل عدم رعایت نکات بهداشتی در این عمل

ناباروری و مشکلات در هنگام زایمان

مشکلات ادراری به این دلیل که دختران پس از ختنه معمولا هنگام ادرار درد دارند و به همین دلیل از ادرار کردن جلوگیری می‌کنند.

آثار روانی ختنه بر زنان

اضطراب و افسردگی دختران به دلیل بی‌اعتمادی به محیط خانواده‌ای که به اجبار آن‌ها را وادار به تحمل عملی دردناک کرده است. بسیاری از این زنان برای درمان مشکلات روانی خود نیاز به روان درمانی پیدا می کنند.

برداشتن کلیتوریس به عنوان عضوی که نقش زیادی در ایجاد لذت جنسی زنان ایفا می‌کند می‌تواند باعث محدود کردن رابطه جنسی در این زنان شود. هرچند پژوهش‌ها نشان داده‌اند که زنانی که ختنه شده بودند به دلیل تجربه نکردن رابطه جنسی مناسب به رابطه با مردان متنوع رو می‌آوردند تا بتوانند لذت جنسی مورد نظرشان را تجربه کنند. بنابراین نه تنها درمانی برای خیانت زنان نیست بلکه آن را تشدید می کند.

درمان زنان ختنه‌شده

روش درمانی قطعی برای زنانی که دستگاه تناسلیشان ناقص شده وجود ندارد. اما روش‌های جدیدی برای جراحی پلاستیک اصلاحی برای این افراد وجود دارد. در این روش‌ها سعی می‌کنند تا با استفاده از بافت کلیتوریس داخلی و بیرون آوردن این بافت این حساسیت را دوباره احیا کنند. هرچند حساسیت کلیتوریس داخلی به اندازه بخش خارجی آن نیست اما بازگشت تحریک جنسی تا حدودی صورت می‌گیرد

ختنه زنان، ابزاری برای سرکوب جنسی

یکی از مهمترین اهداف ختنه زنان سرکوب جنسی و ممانعت کردن از خیانت است چرا که زنانی که تحت این عمل قرار می‌گیرند از رابطه جنسی لذت کامل نمی‌برند و در برخی رابطه جنسی همواره با درد همراه است.

برخی از پژوهش‌ها حاکی از آن است که ختنه زنان نه تنها ضامن وفاداری آنان به شریک زندگیشان نیست، بلکه به دلیل لذت نبردن از رابطه جنسی این زنان همواره به دنبال شرکای جنسی دیگری هستند و یا به خیالبافی ذهنی روابط جنسی ایده‌آل و عاشقانه را خیالبافی می‌پردازند.

شیوع ختنه زنان در جهان

براساس برآورد سازمان ملل متحد هم‌اکنون ۲۰۰ میلیون زن در جهان زندگی می‌کنند که تحت یکی از انواع ختنه قرار گرفته‌اند و از این تعداد ۴۴ میلیون نفر از آنان دختران زیر ۱۴ سال هستند.

بالاترین آمار شیوع ختنه زنان ۱۵ تا ۴۹ ساله متعلق به کشورهای سومالی (۹۸ درصد)، گینه (۹۷ درصد)، جیبوتی (۹۳ درصد)، سیرالئون (۹۰ درصد)، مالی (۸۹ درصد)، مصر (۸۷ درصد) و اریتره (۸۳ درصد) است.

از سوی دیگر بنا به آمار سازمان ملل متحد ۴۴ میلیون دختربچه زیر ۱۴ سال در سطح جهان ختنه شده اند. بیشتر این دختران اهل گامبیا (۵۶ درصد) و موریتانی (۵۴ درصد) هستند.

ختنه زنان در ایران و افغانستان نیز صورت می‌گیرد. در ایران آمار دقیقی از میزان ختنه زنان وجود ندارد، خوزستان، هرمزگان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، کردستان و آذربایجان غربی از جمله استانهایی هستند که ختنه زنان در آنها صورت می‌گیرد.

ختنه زنان با درد، خونریزی و ابتلا به عفونت‌های شدید همراه است. این عمل می‌تواند ناباروری زنان و خطر مرگ نوزادان را افزایش دهد.